فهرست مطالب
فراموش کردن چیز عجیبی نیست و همه ما گاهی نام افراد، ساعت حضور در یک مکان و چیزهای دیگری را فراموش کردهایم. اما وقتی سن و سال افراد رو به افزایش است، هر فراموشی کوچک و بزرگی میتواند آنها را نگران کند که نکند در حال ابتلا به فراموشی هستند؟
در این مقاله به شما خواهیم گفت چه نوع فراموشیهایی نگران کننده است، از چه زمان باید مراقب فراموشی باشید، چگونه از بروز آلزایمر و زوال عقل جلوگیری کنیم و…
اختلالهای حافظه معمولاً بهتدریج ایجاد شده و پیشرفت میکند. این بیماریها در ابتدا وقایع و آموختههای اخیر را در برمیگیرند، اما به مرور شامل خاطرات قبلی و کاهش سرعت برخی فرآیندهای شناختی نیز میشوند.
یکی از اختلالاتی که در اثر کهولت سن ممکن است برای افراد رخ دهد، برخی از انواع زوال عقل (دیمنشیا) است. از این میان نیز بیماری آلزایمر دارای بیشترین آمار افراد مبتلا میباشد و به نوعی تبدیل به یک ترس عمومی برای افرادی شدهاند که در حال ورود دوران سالخوردگی شده است.
اما آیا هر نوع فراموش کردن نشانه بروز آلزایمر است؟
بدون شک از یاد بردن یک نام یا زمان یک ملاقات ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما افراد میانسال و سالخورده را بیش از جوانان نگران میکند، چرا که آنها همواره یک کابوس وحشتناک دارند: آلزایمر!
اما باید دانست اگرچه ترس از مواردی که ذکر شد بیشتر نوعی وسواس فکری است، اما برخی از فراموشیها واقعا میتوانند زنگ خطری برای آلزایمر باشند. فراموش کردن مکانهای آشنا، مکالمات اخیر، سوزاندن چند باره غذا به دلیل خاموش نکردن آن، اشتباه گرفتن افراد آشنا با یکدیگر و… از علایمی است که میتواند زنگ خطر ابتلا به آلزایمر باشد.
آلزایمر رایجترین شکل زوال عقل است. علائم این بیماری با از دست دادن قدرت نگهداری اطلاعات بهخصوص حافظهٔ موقت در دوران پیری آغاز شده و بهتدریج با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، افسردگی، از دست دادن قدرت تکلم، گوشهگیری و سرانجام مرگ پس از پنج تا ده سال در اثر ناراحتیهای تنفسی فرا میرسد.
اما نکتهای که این مسأله را نه فقط برای افراد میانسال و سالخورده، بلکه برای جوانترها نیز حایز اهمیت میکند این است که آلزایمر از حدود بیستسال قبل از ظهور علایم ارتباطی، در سطح فیزیولوژیک آغاز میشود.
اگر دقیقتر بخواهم بگویم، اولین نشانههای کاهش عملکرد نورونها و سرعت انتقال پیامهای عصبی در حدود 30سالگی شروع شده و در 40 سالگی تدریجا تخریب سلولهای مغزی آغاز میشود.
غرض از گفتن این واقعیت های علمی این نیست که شما مثلا به جای شصت سالگی، از سی سالگی ترس از زوال عقل داشته باشید، بلکه با داشتن این اطلاعات میتوانید اهمیت انجام اموری که موجب پیشگیری از این اختلالات میشود را بیشتر بدانید.
بله درست خواندید! پیشگیری! در واقع با انجام برخی از کارها میتوان شانس ابتلا به آلزایمر را کاهش داد!
در زیر، چند نمونه از کارهایی که باعث قدرتمند شدن حافظهتان در برابر زوال عقل میشود را ذکر کردهایم:
1) تا میتوانید از مغزتان استفاده کنید!
معمولا اگر از یک ماشین یا دستگاه زیاد استفاده کنید، باعث میشود زودتر خراب شود. اما مغز انسان مانند یک ماشین است که اتفاقا هرچه بیشتر از آن کار بکشید، احتمال زوال آن کاهش مییابد.
پژوهشها نشان میدهند افرادی که دارای سطح بالای تحصیلات هستند و در مشاغل علمی فعالیت میکنند، کمتر از دیگران به فراموشی دچار میشوند.
در واقع فعالیتهای ذهنی مختلف باعث میشود مدارهای شناختی متعددی در مغز ایجاد و یا مدارهای پیشین تقویت شوند که این امر باعث بهبود عملکرد سلولهای مغزی و ارتباط میان آنها میشود.
اگر هم شغلی دارید که چندان نیاز به فعالیت و خلاقیت فکری ندارد، با یاد گرفتن مهارتهای گوناگون، خواندن کتاب، پر کردن جدول، چیدن پازل، شطرنج بازی کردن، کشیدن نقاشی، نواختن و گوش دادن موسیقی و… میتوانید احتمال ابتلا به آلزایمر را در خود کاهش دهید.
نکتهای که در این مورد مهم است، این است از قابلیتهایی در مغز خود استفاده کنید که در حالت معمول کمتر استفاده میکنید.
مثلا اگر رشته تحصیلی و زمینهی کاری شما مهندسی برق است، رمان و کتابهای ادبی هم بخوانید و یا اگر مثلا فیلد شما جامعهشناسی است ، جدول سودوکو حل کنید.
2) از تمام حواس خود بهره ببرید.
در یک آزمایش، از گروهی از افراد خواسته شد به مشاهده تعدادی تصویر در محیطی آرام بپردازند. به گروه دیگری نیز همان تصاویر و در همان مدت زمان نشان داده شد، با این تفاوت که همراه هر تصویر یک بوی خاص هم حضور داشت.
سپس از هر دو گروه خواسته شد آنچه را از تصاویر به خاطر سپردند بازگو کنند. نتایج این آزمایش نشان داد افراد گروه دوم به طرز معناداری عملکرد بهتری نسبت به گروه نخست نشان دادند، خصوصا در مورد تصاویری که بوی خوبی را به مشام آنها رسانیده بود.
به طور کلی استفاده و دقت به حواس مختلف میتواند به بهبود حافظه شما و پیشگیری از فراموشی در آینده کمک کند. تمرینهای ذهن آگاهی در این زمینه میتوانند مناسب باشند.
ادامه دارد…