فهرست مطالب
یکی از مسائل مهم در جلسات روانشناسی، ارتباطی است که بین مراجع و درمانگر باید شکل بگیرد. در واقع، در چارچوب این ارتباط است که درمان شکل میگیرد. اگر این ارتباط نتواند به خوبی شکل بگیرد، درمان نمیتواند خیلی به صورت موفقیتآمیزی اتفاق افتد. این ارتباط، حریم و مرزی دارد که هم روانشناس و هم مراجع باید آن را رعایت کنند. در این مطلب میخواهیم راجع به این حریم و مرز صحبت کنیم.
اعتماد
یکی از فاکتورهای حیاتی ارتباط بین درمانگر و مراجع، اعتماد است. باید مراجع به درمانگر خود اعتماد کند تا بتواند حرف بزند. این اعتماد، بیانگر آن است که تمام حرفهایشان در همان اتاق درمان باقی میماند و قرار نیست به بیرون درز پیدا کند. اما در مبحث اعتماد، روانشناسان نوجوان معمولاً با والدین مراجعانشان که نوجوانان هستند دچار چالش میشوند. یکی از کارهایی که والدین نوجوانان انجام میدهند همین است که به روانشناسان مراجعه میکنند و از آنها میخواهند تا جلسهای که با فرزند آنها داشتهاند را شرح دهند. البته نمیتوان خیلی به آنها خرده گرفت چرا که آنها اذعان دارند نگران فرزندانشان میباشند و کنترل همه چیز از دست آنها بیرون رفته است. آنها بعد از جلسات مشاوره اصرار میکنند که با روانشناس فرزندشان صحبتی داشته باشند و همین مسئله باعث خدشهدار شدن اعتمادی میشود که مراجع آنها به روانشناس دارد. البته در این موارد روانشناس اطلاعات مراجع خود را در اختیار والدین نمیگذارد.
رابطهی عاطفی یا جنسی بین مراجع و درمانگر
هرگونه رابطهی عاطفی و یا جنسی بین مراجع و درمانگر ممنوع است. شکلگیری ارتباط بین مراجع و درمانگر باید خارج از چارچوب ارتباط عاطفی و جنسی باشد. اگر علائم اولیهی چنین ارتباطی چه از طرف مراجع و چه از طرف درمانگر پیدا شود، باید سریعاً آن ارتباط قطع گردد.
به یاد داشته باشید که برقراری رابطهی جنسی بین مراجع و درمانگر به هیچ وجه جزو روشهای درمانی نیست.
رازداری
رازداری که باعث شکلگیری اعتماد میشود، یکی از اصول اولیهی اتاق درمان میباشد. روانشناس باید تمام اسرار مراجع خود را در همان اتاق درمان و در چارچوب درمانی حفظ کند. مراجع حق دارد از این که مسائل ایشان با کسی یا جایی در میان گذاشته نمیشود، احساس امنیت کند. به طور مثال، در زوجدرمانی، اگر یکی از طرفین خیانت میکند و این موضوع را با روانشناس خود در میان میگذارد، روانشناس نباید به طرف دیگر این مسئله را بازگو کند.
لمس بدن
در هیچ روش رواندرمانی، لمس بدن حتی بین دو جنس موافق قابل قبول نیست. البته دست دادن موقع سلام و خداحافظی شامل این قضیه نمیشود اما آن هم باید در چارچوب فرهنگی مناسب خود رخ دهد.
ارتباط خارج از جلسه ی درمان
ارتباطاتی که خارج از حیطهی درمانی و با هدف غیردرمانی است، نباید بین مراجع و درمانگر خارج از اتاق درمان شکل گیرد.
ازدواج بین مراجع و درمانگر
طبق منشور اخلاقی انجمن روانشناسی ایالات متحده APA، ازدواج مراجع و درمانگر دو سال بعد از مداخله بلامانع است.
فلیمبرداری از جلسه
برخی از درمانگران از جلسات درمانی خود فیلم میگیرند. این کار فقط در صورتی باید انجام گیرد که از مراجع اجازهی کتبی گرفته شده است.
تجویز دارو
روانشناس نمیتواند برای مراجع دارو تجویز کند و اگر تشخیص دهد که مراجع به روش دارودرمانی نیاز دارد باید او را برای بررسی بیشتر به یک روانپزشک ارجاع دهد.
ارزشها و عقاید
مشاوران و درمانگران در بحث درمان باید از تحمیل عقاید و ارزشهای خود به مراجع جلوگیری کنند. تحمیل ارزش و عقاید باعث خدشهدار شدن فرایند درمان میشود.
هدیه
اگر قرار است ارتباط درستی بین مراجع و درمانگر شکل گیرد تا روند درمان نیز به درستی طی شود، پس باید ضوابط و اصول اخلاق حرفهای نیز در آن رعایت گردد. یکی از این اصول، عدم پذیرش هدیه است. این هدیه به هر صورتی اعم از نقدی، گل، دعوت به یک شام و …، نباید پذیرفته شود. سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران برای متخصصین این رشته، حق مشاورهی مشخصی تعیین کرده است و هر چیزی خارج از آن، تا جایی که امکان دارد نباید پذیرفته شود.
قضاوت
یکی دیگر از فاکتورهایی که باعث شکلگیری یک ارتباط خوب بین مراجع و درمانگر میشود، عدم قضاوت است. درمانگر با موضوعات مختلفی قرار است روبهرو شود که برخی آنها ممکن است طبق ارزشهای او یا عرف جامعه نباشد، اما وی نباید تحت هیچ شرایطی قضاوت کند. این عدم قضاوت باعث میشود که مراجع حس راحتتری پیدا کند و بتواند بدون ترس از قضاوت حرف بزند.
خوب گوش دادن
اکثر افراد فکر میکنند که درمانگر باید خوب صحبت کند، اما او قبل از خوب صحبت کردن باید شنوندهی خوبی برای مراجع خود باشد.
نتیجهگیری
در نهایت، باید گفت که هدف ارتباطی که بین مراجع و درمانگر شکل میگیرد، حل مشکل مراجع و کمک به او است. پس باید تلاش شود که این رابطه در سالمترین شکل خود اتفاق بیفتد و از هرگونه مسئلهای که باعث خدشهدار شدن این رابطه و فرایند درمان میگردد، پرهیز کرد.
2 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
سلام وقتتون بخیر
سوالی از خدمتتون داشتم ، من آقا و ۲۵ سالمه هستم و حدودا ۵ جلسه درمان داشتم و تا الان خیلی راضی بودم ، من معمولا هفتگی در یک گردهمایی شرکت میکنم که نمایشنامه خوانده می شود و بر اساس شرایط روحی که دارم به شدت بهش نیاز دارم و اگر درمانگرم بر اساس اتفاق آنجا حضور پیدا کند برای فقط یک بار ، من میتونم شرکت کنم؟
یک بار این اتفاق افتاد و من آن مکان ترک کردم ولی خب این بار مردد هستم چون به این گردهمایی خیلی وابسته شدم و حتی عدم حضور به صورت یکبار هم برام سخت خواهد بود ، ترس از این دارم که ارتباط خوبی که با درمانگرم دارم شاید با دیدنش خارج اتاق درمان تغییر کند و شاید هم نه ، درمانگرمم هم خانم هستند ، برای همین به نظر یک متخصص دیگر احتیاج دارم ، ممنون میشم راهنماییم کنید.
سلام
بهترین کار اینه که در مورد تمام این نگرانیها اول با درمانگر خودتون صحبت کنید. لازمه تمام نگرانیها و اضطرابهایی که با دیدن درمانگرتون در گردهمایی تجربه کردید، در جلسه مشاوره بررسی بشه.