فهرست مطالب
در این مقاله به ادامه بررسی آموزش کودکان با نیازهای ویژه می پردازیم.
در مقاله ی قبلی به تعریف کودکان با نیازهای ویژه و طبقه بندی آن ها پرداختیم.در این نوشتار به ادامه ی بررسی می پردازیم:
شیوع
تعین دقیق تعداد کودکان استثنایی به دلایلی که در پی خواهد آمد کاری دشوار است:
1.وجود ملاک های مختلف برای شناسایی کودکان استثنایی
2.ارائه ی خدمات پیشگیرانه متفاوت از سوی مدارس مختلف
3.به کارگیری ابزارهای نامناسب ارزیابی و قضاوت ذهنی در تفسیر داده های حاصل از ارزیابی
4.تغییر پذیری شدت ناتوانی از زمانی به زمان دیگر به طوری که فرد واجد شرایط دریافت خدمات ویژه تشخیص داده شده و زمان دیگر واجد شرایط محسوب نمی شود.
حدود 51 درصد افرادی که خدمات ویژه دریافت می کنند در طبقه ی ناتوانی های یادگیری قرار دارند.حدود 90 درصد کل افراد با ناتوانی را می توان در چهار طبقه قرار داد:ناتوانی های یادگیری،آسیب های زبان و گفتار،عقب ماندگی ذهنی و اختلالات هیجانی.
انواع آموزش ویژه
آموزش ویژه را می توان مداخله ی هدفمند تعریف کرد.مداخله های موفق علاوه براینکه جنبه ی پیشگیری و ترمیمی دارند برموانع یادگیری دانش آموزان غلبه می کنند و زمینه را برای مشارکت فعال آنان در مدرسه و جامعه فراهم می آورند.مداخله را با توجه به اهداف مدرسه می توان به سه دسته تقسیم کرد:1) پیشگیرانه 2) ترمیمی 3) جبرانی
مداخله ی پیشگیرانه: مداخله های پیشگیرانه معمولا در بدو تولد یا حتی قبل از آن برای مشکلات کوچک و بالقوه صورت می گیرد.هدف این برنامه ها این است که از تبدیل مشکل به ناتوانی جلوگیری شود.
مداخله ی ترمیمی:مداخله ی ترمیمی با هدف حذف اثرناتوانی طراحی می شوند و در بعضی از کشورها از سوی موسسه های آموزشی و اجتماعی حمایت می شوند.
مداخله ی جبرانی: سومین نوع مداخله مستلزم آموزش مهارت های جایگزین با هدف توامند سازی فرد به رغم داشتن ناتوانی است.مداخله ی جبرانی برای افراد عادی کاربرد ندارد.
آموزش ویژه را می توان برحسب روش ارائه ی خدمات به چند نوع تقسیم کرد:
کلاس عادی: در این روش دانش آموزان با نیازهای ویژه،اکثر برنامه های آموزشی خود را در کلاس عادی دریافت می کنند.خدمات ویژه ی لازم نیز در کلاس عادی ارائه می شود.
کلاس مرجع:در این روش دانش آموزان با نیازهای ویژه،آموزش ویژه و خدمات مربوط به آن را در خارج از کلاس عادی دریافت می کنند اما سایر خدمات آموزشی در کلاس عادی به آنان ارائه می شود.
کلاس ویژه:دراین روش دانش آموزان با نیازهای ویژه در کلاس های جداگانه به تحصیل مشغول می شوند و بیشتر ساعات مدرسه را درآن به سر می برند ولی در بعضی دروس مانند ورزش و هنر در کنار دانش آموزان عادی،آموزش می بینند.
مدرسه ی ویژه:در این روش دانش آموزان با نیازهای ویژه در مدارس جداگانه به تحصیل مشغول می شوند و خدمات ویژه را در آن جا دریافت می کنند.
تسهیلات شبانه روزی:در این روش دانش آموزان با نیازهای ویژه در محل های شبانه روزی نگهداری و آموزش ویژه دریافت می کنند.
محیط خانه یا بیمارستان:در این روش دانش آموزان با نیازهای ویژه در خانه یا بیمارستان خدمات ویژه را دریافت می کنند.
آموزش فراگیر
آموزش فراگیر روشی است که در آن دانش آموزان با نیازهای ویژه همراه دانش آموزان عادی جایدهی می شوند و در کنار هم تحصیل می کنند.این روش دارای مزایا و معایبی دارد.یکی از مزایای آن این است که دانش آموزان با نیازهای ویژه در این روش بیشتر زمان خود را به آموزش اختصاص می دهند.یکی از معایب آن نیز این است که در این روش ممکن است حق دانش آموزان عادی زایل شود و آنان بهری کمتری از آموزش ببرند.
آموزش فراگیر موفق
5 شرط برای اموزش فراگیر موفق وجود دارد:
1.پذیرش از سوی جامعه
2.استقبال از تنوع در دانش آموزان
3.توجه به نیازهای درسی
4.مدیریت و آموزش موثر
5.همکاری میان کارکنان مدرسه،معلمان و متخصصان
معلم ویژه
نکته ی قابل توجه این است که هرکسی نمی تواند معلم ویژه باشد.آموزش دانش آموزان با نیازهای ویژه وظیفه ای حساس می باشد که معلم باید دارای ویژگی هایی باشد:
تحصیلات دانشگاهی در زمینه ی مشکلات یادگیری دانش آموزان
مدیریت مشکلات رفتاری جدی
بهره گیری از پیشرفت های تکنولوژی
آگاهی از قوانین مربوط به آموزش ویژه