فهرست مطالب
مصرف مواد مخدر به عنوان عادتی اجتماعی و نامقبول در تمام جوامع بشری،مردان و زنان بی شماری خصوصا از سن نوجوانی تا میانسالی را با خود درگیر کرده است.
اعتیاد چیست؟
اعتیاد درواقع عادت کردن به عادتی ناپسند است.اعتیاد به ماده مخدر،تسلیم در برابر ماده مخدر است که از نظر جسمی و روانی زیان آور است.
سن شروع اعتیاد بین 16 تا 20 سالگی و دامنه سنی در معرض خطر را جوانان بین 18 تا 31 سال تشکیل می دهند.
عوامل مختلفی در ایجاد و تشدید گرایش به مواد مخدر دخالت دارند از جمله مسائل اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی که برخی آن ها شامل وجود مشکلات خانوادگی ، فقر ، دوستان ناباب و معاشرت های نادرست ، یادگیری از اعضای خانواده ، دسترسی آسان در برخی محیط ها، عدم کنترل صحیح و … است.
در رابطه با نوجوانان باید عوامل را در چند دسته بررسی کنیم:
1.عوامل اجتماعی : به عوامل تربیتی و آموزشی خانواده ، مدرسه ، گروه همسالان ، معاشرت با افراد معتاد، فساد اجتماعی برمی گردد.
2.عوامل اقتصادی : فقر ، بیکاری ، گدایی و ولگردی ، تورم ، گرسنگی ، مهاجرت ، آوارگی و …
3.ویژگی های شخصیتی : برخی افراد ویژگی های شخصیتی دارند که باعث می شود آن ها به اعتیاد روی بیاورند مانند اعتماد به نفس پایین و افسردگی
ویژگی های دوران نوجوانی
این ویژگی ها، خصوصیات مربوط به گرایش نوجوانان به دوستان و همسالان از جمله دوستان ناباب است که سبب کشیده شدن نوجوان به منجلاب اعتیاد می شود.
1.نوجوان در جستجوی هویت: حالت سردرگمی که نوجوان برای پیدا کردن هویت خود دارد می تواند عاملی برای روی آوردن نوجوان به مواد مخدر باشد.
2.گسست از خانواده : در این دوره نوجوانان بیشتر برای حس استقلال می جنگند و هم چنین تضادهایی که بین آن ها و خانواده به وجود می آید باعث می شود که بیشتر به سمت گروه همسالان جذب شوند و از خانواده دور بشوند.در این حالت آن ها خانواده را غیرقابل اعتماد می یابند.
3.الگویابی و همانند سازی: نوجوانان برای پذیرفته شدن در گروه های اجتماعی و برقراری ارتباط رضایت بخش با عده ای ، سعی می کنند همانند آن ها شوند.
4.دوست یابی : مسئله ی مقبولیت اجتماعی و دوست یابی برای نوجوان بسیار مهم است و این عاملی می شود که آن ها با انتخاب گروه های دوستی اشتباه به این دام گرفتار شوند.
نتایج اعتیاد
اعتیاد نتایج زیان باری در ابعاد جسمانی و روانی دارد.
جسمانی : سوتغذیه ، اختلالات گوارشی متعدد ، آسییب های عضلانی ، اختلالات کبدی و کلیوی ، سکته های قلبی و مغزی ، کاهش وزن ، تیره شدن رنگ پوست ، پیری زود رس و …
روانی : افسردگی ، ناراحتی های عصبی ، اضطراب ، ضعف اراده ، بی توجهی به مسئولیت های فردی ، ضعف عاطفه ، به هم خوردن تعادل روانی ، ضعف اعتماد به نفس ، افزایش انحرافاتی مانند دزدی ، فحشا و تکدی گری
نقش والدین
وقتی بین والدین و فرزندان درک صمیمی از یکدیگر وجود نداشته باشد و از سوی والدین فشار و مقایسه و کنترل نامناسب باشد ، آن گاه نیازهای نوجوانان رفع نشده و آن ها به سمت دیگری از جمله دوستان ناباب سوق داده می شوند.در نهایت والدین باید در ایجاد محیطی صمیمی و قابل اطمینان تلاش بکنند.
برای پیش گیری از اعتیاد نوجوانان چه کنیم؟
1.خطرات را بشناسیم.
2.سعی کنیم مهارت های نوجوانان را افزایش دهیم.
3.دقت و نظارت بیشتری بر معاشرت نوجوانان با افرادی که سابقه ی اعتیاد داشته اند، داشته باشیم.
4.آزادی بی حد یا محدودیت زیاد نیز عاملی برای روی آوردن نوجوان به مواد مخدر است.بهتر به جای آزاد گذاشتن مطلق آن ها یا کنترل بیش از حد با آن ها رابطه ی متقابل برقرار کنیم و نیازها و خواسته های آن ها را بشناسیم.