فهرست مطالب
برخی از والدین از ناتوانی کودکشان در صحبت کردن در موقعیتهای اجتماعی شکایت دارند و ابراز نگرانی میکنند. یکی از اختلالهایی که باعث میشود کودک در موقعیتهای اجتماعی صحبت نکند، لالی انتخابی است.
تعریف لالی انتخابی
لالی انتخابی یا سکوت انتخابی، نوعی اختلال است که در آن شخص با وجود این که در حالت عادی قادر به تکلم است، در موقعیتهایی خاص یا در برابر افرادی خاص قادر به حرف زدن نیست. این اختلال ممکن است به همراه خجالت و اضطراب اجتماعی باشد. در این حالت ممکن است دیگران رفتار او را به اشتباه، بیاحترامی برداشت کنند. کودکان در این اختلال، میتوانند در مدرسه ساکت باشند ولی در خانه پرحرفی بکنند.
نشانههای لالی انتخابی
- ناتوانی مداوم در صحبت کردن در موقعیتهای اجتماعی که انتظار صحبت کردن در آنها وجود دارد (مثلاً در مدرسه) با وجود صحبت کردن در موقعیتهای دیگر.
- کودکان مبتلا به لالی انتخابی، در خانه در حضور اعضای خانوادهی نزدیک صحبت میکنند اما اغلب حتی در حضور دوستان نزدیک یا خویشاوندان درجهی دو، مانند پدرومادربزرگها یا عموزاده – داییزادهها صحبت نمیکنند.
- این اختلال، با اضطراب اجتماعی همراه است.
- صحبت نکردن در مدرسه میتواند به اختلال تحصیلی یا آموزشی کودکان منجر شود.
- فقدان اجتماعی میتواند در ارتباط اجتماعی اختلال ایجاد کند، هر چند کودکان مبتلا به این اختلال گاهی برای برقراری ارتباط از وسایل غیرگفتاری یا غیرکلامی (مثل غرغر کردن، اشاره کردن، نوشتن) استفاده میکنند.
- کمرویی بیش از حد
- ترس از شرمندگی اجتماعی
- انزوا و گوشهگیری اجتماعی
- چسبیدن و متکی بودن
- صفات وسواسی
- منفیگرایی
- قشقرق
شیوع لالی انتخابی
لالی انتخابی، اختلال نسبتاً نادری است و احتمال این اختلال در کودکان خردسال بیشتر از نوجوانان و بزرگسالان است. شروع این اختلال معمولاً قبل از ۵ سالگی است اما ممکن است تا ورود کودک به مدرسه مورد توجه قرار نگیرد، چرا که در مدرسه نیاز به انجام دادن تکالیفی مثل روخوانی با صدای بلند میباشد. با بالارفتن سن، این احتمال وجود دارد که اختلال خودبهخود از بین برود.
علل لالی انتخابی
۱- خلقوخو
- حالت عاطفهی منفی
- سابقهی کمرویی، گوشهگیری اجتماعی و اضطراب اجتماعی والدین
۲- محیطی
بازداری اجتماعی شدید والدین نیز میتواند به عنوان الگو برای کمحرفی اجتماعی و لالی انتخابی کودکان باشد. همچنین، والدین کودکان مبتلا به لالی انتخابی، به صورت بیشازحد حمایتکننده یا کنترلگر هستند.
۳- فرهنگ و مهاجرت
کودکان خانوادههایی که به کشوری دیگر و با زبان متفاوت مهاجرت کردهاند، ممکن است از صحبت کردن به زبان جدید، به علت نداشتن آگاهی از آن زبان، خودداری کنند. اگر درک زبان جدید کافی باشد ولی باز هم کودک از صحبت کردن امتناع کند، آن وقت تشخیص لالی انتخابی داده میشود.
پیامدهای کارکردی لالی انتخابی
- لالی انتخابی میتواند به اختلال در روابط اجتماعی منجر شود. بهطوری که کودک برای پرداختن به تعامل اجتماعی متقابل با دیگر کودکان، خیلی مضطرب شود.
- وقتی کودکان مبتلا به لالی انتخابی رشد میکنند، ممکن است با انزوای اجتماعی بیشتر مواجه شوند.
- در محیط مدرسه ممکن است این کودکان دچار مشکلات تحصیلی شوند. زیرا اغلب در رابطه با نیازهای تحصیلی یا شخصی خود (مثل درک نکردن تکلیف تحصیلی، درخواست نکردن برای استفاده از توالت) دچار مشکل میشوند.
- آنها ممکن است توسط همسالان خود مسخره شوند و این مسخرهشدن، خود منجر به اختلال جدیدی شود.
اختلالهایی که شبیه به اختلال لالی انتخابی هستند:
- اختلالات ارتباط: لالی انتخابی باید از اختلالات ارتباطی مثل اختلال زبان، تفکیک شود.
- اختلالات عصبی–رشدی و اسکیزوفرنی و اختلالات روانپریشی دیگر: افراد مبتلا به اوتیسم، اسکیزوفرنی یا اختلال روانپریشی دیگر، یا ناتوانی عقلانی شدید ممکن است مشکلاتی در زمینهی ارتباط اجتماعی داشته باشند و نتوانند در موقعیتهای اجتماعی بهطور مناسب صحبت بکنند.
- اختلالات اضطراب اجتماعی
درمان لالی انتخابی
متاسفانه مطالعات دربارهی درمان این اختلال کم است اما مداخلات رفتاری جزو اصلی درمان است. انواع مداخلات رفتاری در درمان این اختلال استفاده میشود. مانند: آموزش خانواده، و درمان شناختی-رفتاری.
همچنین توصیه میشود که این کودکان حتما به مهدکودک بروند. اگر مداخلات رفتاری موثر واقع نشوند، از دارو هم کمک گرفته میشود.
در سنین پایینتر این اختلال چند هفته تا چند ماه طول میکشد اما اگر تا ۱۰ سالگی درمان نشود، سیر درمان طولانیتر خواهد شد. در درمان این اختلال والدین نیز باید آموزش ببینند چراکه آنها نقش تعیینکنندهای در روند درمان دارند.