فهرست مطالب
برای همه ی ما پیش آمده است که در هنگام جدایی از افرادی که به آن ها دلبسته هستیم،مضطرب شویم.گاهی این اضطراب شکل جدی تری به خود می گیرد که می تواند عملکرد ما را دچار اختلال بکند.در این حالت پای یک اختلال به نام اختلال اضطراب جدایی در میان است.
تعریف
اختلال اضطراب جدایی، یک اختلال اضطراب است که در آن فرد به علت جدایی از خانه یا افرادی (برای مثال یک والد،خواهر یا برادر ، یا دوست)که به آن ها اتصال عاطفی قوی دارد،اضطراب شدیدی را تجربه می کند.این اختلال در کودکان، بین سنین 6 -7 ماهگی تا سه سالگی شایع است،هرچند ممکن است در کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان نیز بروز کند.
نشانه ها
. ناراحتی بیش از حد مکرر هنگام پیش بینی یا تجربه کردن جدایی از خانه یا از اشخاص دلبسته ی اصلی.
. نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد از دست دادن اشخاص دلبسته ی اصلی یا درباره ی وارد شدن صدمه ی احتمالی به آن ها ، مانند بیماری ،جراحت ، بلایا یا مرگ.
. نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد واقعه ی ناگوار (مثل گم شدن، مورد آدم ربایی قرار گرفتن،تصادف کردن،مریض شدن )که موجب جدایی از شخص دلبسته ی اصلی می شود.
. اکراه یا امتناع مداوم از بیرون رفتن،دورشدن از خانه، رفتن به مدرسه ، رفتن به محل کار یا جای دیگر به علت ترس از جدایی.
. ترس یا بی میلی مداوم و بیش از حد در مورد تنها یا بدون اشخاص دلبسته ی اصلی بودن در خانه یا محیط های دیگر.
. بی میلی یا امتناع مداوم در خوابیدن دور از خانه یا به خواب رفتن بدون نزدیک بودن به شخص دلبسته ی اصلی.
. کابوس های مکرر که موضوعات جدایی را در بردارند.
. شکایت های مکرر نشانه های جسمانی(مثل سردرد،دل درد،تهوع ، استفراغ)وقتی جدایی از اشخاص دلبسته ی اصلی روی می دهد یا انتظار می رود.
. این ترس ، اضطراب یا اجتناب مداوم است.حداقل 4 هفته در کودکان و نوجوانان و معمولا 6 ماه یا بیشتر در بزرگسالان ادامه می یابد.
. کودکان مبتلا به این اختلال اغلب موقع خواب مشکل دارند و ممکن است اصرار کنند که کسی نزد آن ها بماند تا به خواب روند.
. کودکان ممکن است از رفتن به اردوها، خوابیدن در خانه ی دوستان یا پی فرمان کسی رفتن اکراه داشته یا از آن امتناع ورزند.
. نشانه های قلبی – عروقی مانند تپش قلب ، سرگیجه و احساس ضعف در کودکان خردسال نادرند،اما ممکن است در نوجوانان یا بزرگسالان روی دهند.
اثرات
. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی،وقتی از اشخاص دلبسته ی اصلی خود جدا می شوند،ممکن است گوشه گیری اجتماعی ، بی تفاوتی ، غمگینی یا مشکل تمرکز کردن بر کار یا بازی نشان دهند.
. برخی افراد گرفتار غم غربت می شوندو وقتی دور از خانه هستند تا حد فلاکت ناراحت می شوند.
. اضطراب جدایی در کودکان می تواند به امتناع از مدرسه منجر شود که به نوبه ی خود به مشکلات تحصیلی و انزوای اجتماعی می انجامد.
. کودکان وقتی که از پیش بینی جدایی بسیار ناراحت می شوند، ممکن است به کسی که موجب جدایی شده ، خشم یا گاهی پرخاشگری نشان دهند.
. افراد متلا به اختلال اضطراب جدایی اغلب ، فعالیت های مستقل دورازخانه یا اشخاص دلبسته را محدود می کنند.( برای مثال، در کودکان اجتناب از مدرسه، نرفتن به اردو ، مشکل تنها خوابیدن؛ در نوجوانان نرفتن به کالج ، ؛ در بزرگسالان ترک نکردن خانه ی پدری،نرفن به مسافرت ، کار نکردن خارج از خانه)
شکل گیری
اضطراب جدایی از اشخاص دلبسته ،بخش طبیعی رشد اولیه ی افراد محسوب می شود.مثلا در حدود یک سالگی ، زمانی که کودکان از اضطراب حضور غریبه رنج می برند.شروع اختلال اضطراب جدایی ممکن است در سنین پیش دبستانی باشد و در هر زمانی در طول دوره ی کودکی و به ندرت در نوجوانی ، روی دهد.معمولا دوره های تشدید و بهبود وجود دارند.خیلی از بزرگسالان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی شروع اختلال اضطراب جدایی در کودکی را به یاد نمی آورند، هر چند ممکن است نشانه هایی از آن را به یاد آورند.جلوه های اختلال اضطراب جدایی با افزایش سن تفاوت دارند.
عوامل تاثیرگذار
محیطی
اختلال اضطراب جدایی اغلب پس از استرس زندگی، مخصوصا فقدان ، ایجاد می شود( مثل مرگ یک خویشاوند یا حیوان دست آموز؛ بیماری فرد یا خویشاوند؛ تغییر مدارس ؛ طلاق والدین ؛ نقل مکان به محل جدید؛ مهاجرت ؛ فاجعه ای که دوره های جدایی از اشخاص دلبسته را در بردارد).در جوانان ، نمونه های دیگری از استرس زندگی عبارت اند از ترک کردن خانه ی پدری،آغاز کردن روابط رمانتیک،پدر- مادر شدن، محافظت بیش از حد و مزاحمت والدین می تواند با اختلال اضطراب جدایی ارتباط داشته باشد.
ژنتیکی و فیزیولوژیکی
اختلال اضطراب جدایی در کودکان ممکن است ارثی باشد.
فرهنگ
در این که تحمل کردن جدایی تا چه اندازه ای مطلوب انگاشته می شود، تفاوت های فرهنگی وجود دارد.برای مثال ، در کشور ها و فرهنگ های مختلف ، در رابطه با سنی که انتظار می رود فرزندان باید خانه ی پدری را ترک کنند، تفاوت های زیادی وجود دارد.متمایز کردن اختلال اضطراب جدایی از ارزش زیادی که برخی فرهنگ ها برای استقلال نیرومند در اعضای خانواده قایل هستند ، اهمیت دارد.
جنسیت
دخترها بیشتر از پسرها از رفتن به مدرسه اکراه دارند یا اجتناب از آن می کنند.ابراز غیرمستقیم ترس از جدایی در مردها شایع تر از زن هاست.مثلا با فعالیت مستقل محدود، اکراه در تنها بودن دور از خانه ، یا ناراحتی به هنگامی که همسر یا فرزندان کارهایی را به طور مستقل انجام دهند یا زمانی که تماس با همسر یا فرزندان امکان پذیر نیست.
خطر خودکشی
اختلال اضطراب جدایی در کودکان ممکن است با افزایش خطر خودکشی ارتباط داشته باشد.
همزمانی اختلالات
در کودکان، اختلال اضطراب جدایی همزمانی بالایی با اختلال اضطراب فراگیر و فوبی خاص دارد.در بزرگسالان، اختلالات همزمان معمول عبارت اند از فوبی خاص ، اختلال پس از سانحه،اختلال وحشت زدگی ، اختلال اضطراب فراگیر ، اختلال اضطراب اجتماعی ، اختلال وسواس فکری – عملی و اختلالات شخصیت.
درمان
- حساسیت زدایی منظم : این درمان مدنظر گروهی از روانشناسان رفتارگرایی است.در این روش گاهی کودک را محبور می کنند به مدرسه برود تا به تدریج از علائم این اختلال کاسته شود.
- یادگیری مشاهده ای
- شرطی سازی عامل : پاداش دادن ، تقویت مثبت ، تقویت منفی ، غرقه سازی
- CBT- درمان شناختی
- دارو درمانی