فهرست مطالب
“در یک دوره از زندگی انسان، خشم بیشتر از هر دوره دیگری بروز میکند و آن دوره نوجوانی است که بسیاری از روانشناسان از آن به نام دوره بحرانی زندگی نام میبرند و به باور آنها دوره نوجوانی دوره سرکشی و طغیان است. پرخاشگری نوجوانان در خانه و مدرسه یکی از مهمترین موضوعاتی می باشد که والدین دارای فرزند در سن بلوغ با آن مواجه می باشند. کودکانی که پیش از این مودب و مطیع بودهاند اکنون در دوران نوجوانی به سرعت عصبانی و پرخاشگر میشوند. شاید میزانی از این زودجوشی در نوجوانان طبیعی باشد اما در مواردی تبدیل به پرخاشگری افراطی و آسیب زننده میشود.
واکنش صحیح در هنگام پرخاشگری در نوجوانان
نوجوان بر این باور است که خود به همه امور واقف است و دیگر نیازی نیست به او بگویند چهکار کند اما والدین همچنان انتظار دارند که نوجوان همچون سابق گوش به حرف آنان باشد … و این باعث بروز اولین اختلافات بین والدین و نوجوان و اولین پرخاشگریها میشود.
در مقابل فریادهای نوجوان شما نباید دادوبیداد کنید. در صورت شروع دعوای کلامی با نوجوان ممکن است خط قرمزها شکسته شوند و از الفاظ توهین آمیز یا خشنی استفاده شود که رابطه شما و فرزندتان را در آینده دچار مشکلات بیشتر کند. پس تا آنجا که میتوانید از مشاجره کردن با نوجوان بپرهیزید و در هنگام پرخاشگری در نوجوانان سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید.
قهر کردن با نوجوان نیز یکی از مواردی است که تاثیر مثبتی بر روابط شما با فرزندتان ندارد و در نوجوان احساس طردشدگی به وجود میآورد.
عدهای از والدین در هنگام پرخاشگری در نوجوانان آنها را به حال خود میگذارند. این رها شدن حسی را به کودک منتقل میکند که انگار کسی برای او ارزشی قائل نیست و یا اینکه دیگرکسی دوستش ندارد.
در زمان خشم نوجوان او را نصیحت نکنید.
اگر نوجوان شما زیاد پرخاشگری میکند در ابتدا روابط خانوادگی و شرایطی که نوجوان در آن شرایط پرخاشگری میکند را بررسی کنید. شاید نیاز باشد روابط خود با فرزندتان را اصلاح کنید.
به نوجوان فرصت دهید در مورد خشمش با شما صحبت کند و تخلیه شود در هنگام خشم از نوجوان بازخواست نکنید. بعد از آرام شدن با او صحبت کنید. مواظب انتقادهای خود از نوجوان باشید نوجوان نیاز به تایید شما دارد.
برای کمک به کاهش پرخاشگری در نوجوانان به آنها کمک کنید که روشهای مناسبتری و سالمتری برای بیان خشم پیدا کنند. تمرین و ورزش، ورزشهای گروهی، حتی ضربه به کیف یا بالشت، میتواند برای نشان دادن تنش و خشم، مفید باشد. همچنین بیشتر نوجوانان از هنر یا نوشتن، به منظور ابراز خشم خود، به صورت خلاقانه استفاده میکنند. رقص یا بازی کردن بلند، و همچنین موسیقی خشمگین میتواند عصبانیت آنها را کاهش دهد.
کنترل خشم را هم خود بیاموزید و هم به فرزندتان یاد دهید. در صورتی که خشم خود را کنترل نکنید، شما نمیتوانید به نوجوان خود کمک کنید.
به نوجوان فرصت دهید در مورد خشمش با شما صحبت کند و تخلیه شود در هنگام خشم از نوجوان بازخواست نکنید اجازه دهید بعد از آرام شدن با او صحبت کنید ، مواظب انتقادهای خود از نوجوان باشید نوجوان نیاز به تائید شما دارد.
با نوجوانتان بیشتر همدلی کنید و احساسات او را درک کنید نوجوان روحیه حساسی دارد که نیاز به همدلی بیشتر شما دارد .
تاثیر هورمون ها بر کنترل خشم
همراه با رشد نوجوان و ترشح هرمونهای جنسی در بدن آنها تغییرات زیادی در خلقوخوی آنها ایجاد میشود آنها کمحوصلهتر شده و دیگر مثل سابق به صحبتهای والدین توجهی نمیکنند و با کوچکترین حرف مخالفی از کوره بدر میشوند تأثیر هورمونها در این دوره از زندگی انسان چشمگیر است که در کنار عوامل دیگر کمک به پرخاشگری بیشتر کودک میکند .
عوامل موثر بر خشم نوجوانان
علاوه بر هورمونهای جنسی در دوره نوجوانی از دیگر عوامل تا ثیر گذار و تشدید کننده خشم نوجوان می توان به شیوه برخورد والدین با نوجوان را بیان کرد .
اگر والدین تا قبل از اینکه کودک به مرحله نوجوانی وارد شود از شیوه امرونهی کردن و بایدونباید برای تربیت کودک خود استفاده کرده باشند زمانی که کودک پا به مرحله نوجوانی میگذارد و کمکم بهسوی مستقل شدن قدم برمیدارد با این امرونهی کردن به چالش کشیده میشود نوجوان بر این باور است که خود به همهی امور واقف است و دیگر نیازی نیست به او بگویند چهکار کند اما والدین همچنان انتظار دارند که نوجوان همچون سابق گوش به حرف آنان باشد … و این باعث بروز اولین اختلافات بین والدین و نوجوان و اولین پرخاشگریها در نوجوانان میشود .
مهمترین عواملی که سبب پرخاشگری در نوجوانان می شود
تجاوز به حقوق نوجوان و نادیده گرفتن مالکیت او ،آزارهای کلامی و الفاظ توهینآمیز به نوجوان ،تنبیه و حمله فیزیکی به نوجوان ، بازداشتن نوجوان از انجام علایقش ،تحتفشار گذاشتن نوجوان و اصرار به انجام کاری که تمایل ندارد .
پرخاشگری دختران و پسران چه تفاوتهایی با هم دارد ؟
پرخاشگری در نوجوانان در هر دو جنس وجود دارد اما امکان بروز خشم و رفتارهای ناشی از احساس عصبانیت در پسران به دلیل ویژگیهای جسمانی و کمبود محدودیتهای محیطی بیشتر است. به این معنی که ظاهراً عصبانیت پسران نسبت به دختران از طرف خانواده و محیط بیشتر پذیرفته میشود و پسران کمتر مورد بازخواست، تنبیه و یا تهدید قرار میگیرند در حالی که خانواده و محیط انتظار دارند دختران کمتر عصبانی شوند و بروز پرخاشگری توسط دختران کمتر قابل پذیرش است.
راه های کنترل خشم در نوجوانان
مهمترین راهکارهای کنترل خشم در نوجوانان می تواند مدارا و صبر باشد.
تشویق نوجوانان به انجام فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و ورزشی. تشویق آنها به پیشرفت تحصیلی، بازسازی شیوه گفتوگو با نوجوان (نه بازخواست کردن و مورد انتقاد قرار دادن) در کنترل خشم و عصبانیت و کاهش خشونت کمککننده است.
والدین باید با نوجوانان خود به خوبی صحبت کنند و او را مورد قضاوت قرار ندهند. همچنین باید در محیط تغییرات مثبت ایجاد شود.
سعی شود نوجوان بتواند موقعیت و شرایط دوران بلوغ و نوجوانی خود را درک کند. والدین پذیرش مثبت نسبت به نوجوان خود داشته باشند.
توانایی حل مسئله، کنترل اضطراب و پرخاشگری را به نوجوان یاد بدهند. اگر خشم در محیط خانه وجود داشته باشد والدین آن را در مرحله اول حل کنند.
همچنین آموزش خانواده ها در زمینه تغییر و اصلاح رفتار.
“