فهرست مطالب
بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود ، به حالتی گفته می شود که در آن کودک بیش از حد معمول فعال و پرجنب و جوش است.این بیش فعالی و تحرک زیاد کودکان والدین و افرادی که با این کودک سر و کار دارند را دچار مشکل میکند. برخی از این کودکان بیش فعال به صورت واضح فعالیت زیادی دارند و برخی هم توانایی تمرکز ندارند اما بیشتر آنها هر دو مشکل را با هم دارند.این سطح ازفعالیت ممکن است سبب ساز عواقب بدی برای کودک شود چرا که کودک با این عارضه تمام انرژی خود را برای جنب و جوش های خود تخلیه می کند و دیگر توانی برای کارهای دیگر همچون یادگیری ، آموزش مهارت ها و انجام تکالیف مدرسه نخواهد شد.
بیش فعالی حدود هشت تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند. از آن جایی که در میان درصد بالایی از معتادین و افرادی که ترک تحصیل کردهاند علایم بیش فعالی در کودکی قابل مشاهده است از این رو والدین باید پس از تشخیص و شناسایی کودک بیش فعال و یافتن کوچکترین نشانه هایی از بیش فعالی در کودک برای درمان او اقدام کرده تا دچار عواقب بعد از آن در دوران نوجوانی و یا سنین بالاتر نشوند چرا که بعضی از والدین حتی شیطنت و خرابکاری مفرط کودکشان را جدی نمی گیرند و آن را به حساب تیزهوشی و کنجکاو بودن او می گذارند.
در طول زمان، متخصصان این اختلال را با نامهای میل انفجاری، بازداری اراده و ناتوانی از مهار اخلاقی، فزونجنبشی، اختلال نارسایی توجه و اختلال نارسایی توجه با فزونکنشی یا بدون آن خواندهاند.
چطور میتوان فهمید کودکی مبتلا به ADHD است؟
وقتی علایم بیش فعالی در کودکی مشاهده شود باید توسط یک متخصص ماهر مورد ارزیابی قرار گیرد. تنها راه حصول اطمینان ، ارزیابی کامل توسط متخصص روانکاو یا روانپزشک میباشد.
<img alt="اختلال بیش فعالی در کودکان" clean="function(n){for(var t=0;t
دلایل احتمالی بروز بیش فعالی
بیشتر مطالعات نشان میدهد اختلال بیشفعالی موروثی است. اما در سالهای اخیر تحقیقات از ارتباط این اختلال با مواد سمی محیطی مانند بیسفنول A و فتالات(مهمترین مواد در تولید مواد آرایشی، پلاستیک، پرده حمام) و همینطور حشرهکشها خبر میدهد. چندین دلیل دیگر برای ابتلای کودک به اختلال بیشفعالی میتوان در نظر گرفت که از جمله میتوان به ژنتیک، آسیب کوچک مغزی در زمان تولد یا حتی استرس و نگرانی دوران بارداری اشاره کرد.
مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی، مواد جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند.
سن تشخیص بیش فعالی
کودک بیشفعال معمولا از حدود 3 سالگی و همزمان با رشد عملکردهای حرکتی، نشانههای بیشفعالی را نشان میدهد، اما معمولا تشخیص این اختلال تا شروع دوران پیشدبستانی و دبستان به تعویق میافتد.
آگاهی دادن به والدین دارای کودک بیش فعال
به والدین دارای کودکان مبتلا به بیشفعالی توصیه میکنیم از آنجایی که دارودرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال بیشفعالی به تنهایی پاسخگو نیست، بهتر است روشهای تربیتی و برخورد مناسب با این کودکان را فرا بگیرند.
وقتی که فرزندتان کارش را خوب انجام میدهد به اول پاداش دهید. در فرزند خود توانایی ایجاد کنید و نیز با او در مورد استعدادهایش صحبت کنید و او را به بکارگیری تواناییهایش تشویق و ترغیب کنید.
با فرزند خود کاملا واضح و روشن صحبت کنید. برای این کار با پشتکار ، مصر و مثبت باشید و خواستههای خود را کاملا برای فرزند خود روشن سازید. به فرزند خود بگویید چه کارهایی را باید انجام دهد نه این که فقط ، آنچه را نباید انجام دهد به او گوشزد کنید.
شیوههایی را برای کنترل رفتار فرزند خود یاد بگیرید این برنامهها عبارتند از: ایجاد جدول برای فعالیتهای فرزندتان ، داشتن برنامه برای پاداش ، نادیده گرفتن رفتارهای نامطلوب ، پیامدهای عادی و غیر طبیعی نتایج و پیامدهای منطقی.
با مدرسه فرزندتان تماس داشته باشید و برنامه تعلیم و تربیت خاص نیازهای فرزندتان را برای او تنظیم کنید. هر دوی شما (والدین و معلم) بایستی نمونهای از این برنامه را داشته باشید.
با معلم در تماس باشید و به او بگویید فرزند شما در خانه چه عملکردی دارد و از او بپرسید که در مدرسه چه میکند و آنها را حمایت کنید.
درمان بیش فعالی در کودکان
اگر از همان ابتدای وقوع بیش فعالی آن را شناسایی کرده و مورد درمان قرار دهند هم زودتر برطرف می شود و هم در فرایند یادگیری خللی ایجاد نمی کند . در می یابیم که نقش والدین در رشد و شخصیت کودک و شناسایی هر چه سریعتر انواع اختلالات شخصیتی از اهمیت بسزایی برخوردار است .در صورت بی توجهی به کودکان بیش فعال و معالجه نشدن آنها احتمال اینکه این افراد در آینده به افسردگی مبتلا شوندو یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی و گاه بزهکارانه داشته باشند زیاد است.
روانشناسان کودک و نوجوان سعی میکنند که از طریق رفتاردرمانی عادتهای رفتاری برای کودکان بیشفعال ایجاد کنند و کار درمانگر از طریق بازیهای تمرکزی کمک میکند که تمرکز این کودکان تقویت شود. با تقویت تدریجی تمرکز خونرسانی به مناطقی از مغز که در آنها به خوبی صورت نمیگرفت، بهبود پیدا میکند.
مدتی است یک روش جدید برای درمان انواع اختلالات روانپزشکی ازجمله اختلال کمتوجهی بیشفعالی معرفی شده است که براساس تکنیکها و دستگاههای مورد استفاده به نام نوروفیدبک یا بیوفیدبک شناخته شده است. این روش گرچه شاید برای درمان این اختلال اثراتی داشته باشد، اما اثر آن بسیار کمتر از مصرف داروست و با توجه به هزینه بالای آن برای خانوادهها به عنوان یک گزینه ارجح مطرح نیست و به صورت علمی نمیتوان آن را به عنوان تک درمان در بیماران مبتلا به بیشفعالی پیشنهاد کرد.
برای درمان بیش فعالی دارو و روشهای مختلفی استفاده شده است که نتیجه اکثر مطالعات علمی این است که درمان دارویی برای این اختلال مهمترین و موثرترین روش در این بین است. معروفترین و شایعترین درمان موثر در این بین قرص متیل فنیدیت یا ریتالین است که مدت هاست در سراسر جهان درمان اصلی این اختلال است. داروها زمانی که با رفتار درمانی همراه شوند میتوانند پرخاشگری و بیتوجهی کودک را به میزان زیادی بهبود دهند.
درمان دارویی این کودکان همان طور که گفته شد بهتر است در سنین کودکی و حدود پیشدبستانی آغاز شود و در صورت درمان مداوم حدود نیمی از این کودکان در نوجوانی قادرند بدون درمان دارویی عملکرد طبیعی و مطلوبی داشته باشند، اما نیم دیگر نیازمند درمان ادامه دار با دارو هستند.