فهرست مطالب
دوره ی نوجوانی یکی از مهم ترین دوره های زندگی هر فرد می باشد که بسیاری از ابعاد مهم شخصیت و زندگی در این زمان پایه گذاری می شوند.فرد کم کم از دوران کودکی پا را فراتر گذاشته و قدم به دنیایی می گذارد که با مسائل جدید و جدی تری روبه رو می شود.او کم کم به انتخاب های مهم و تاثیرگذار زندگی اش می رسد و باید تصمیم هایی بگیرد که آینده ی او در بزرگسالی را تحت تاثیر قرار می دهند.یکی از انتخاب های مهمی که در این دوران نوجوانان با وارد شدن به مقطع دبیرستان باید انجام دهند انتخاب رشته ی تحصیلی است.در این دوران هر دانش آموز انتخاب می کند که در چه رشته ای می خواهد آینده ی تحصیلی خود را پیش بگیرد.در این مقاله به بررسی این مبحث و عوامل تاثیرگذار بر این تصمیم می پردازیم.
انتخاب رشته
انتخاب رشته کاری شاید به ظاهر راحت ولی پرچالش است.افراد بسیاری از انتخابی که در دبیرستان کرده اند ناراضی هستند و اذعان دارند که اگر انتخاب دیگری می کردند آینده آن ها به کلی عوض می شد.اما این انتخاب چگونه انجام می شود و چگونه باید انجام شود؟
برخی از نوجوانان رشته ای را که والدین آن ها تایید می کنند انتخاب می کنند،برخی به دنبال استعدادشان می روند؛ برخی فقط علاقه برایشان مهم است و برخی نیز رشته ای را انتخاب می کنند که به نظرشان در آینده از بازار کار خوبی برخوردار است و می توانند شغل مناسبی در آن رشته پیدا کنند. اما کدام یک از این معیارها،معیارهای درستی برای انتخاب رشته می باشند؟
ابتدا باید به یک تعریف اصولی از انتخاب رشته برسیم، البته قبل از تعریف وشروع مبحث باید این نکته را ذکر کنیم که نوجوانان باید بدانند با وجود اهمیت بالای انتخاب رشته، این انتخاب به این معنا نیست که شما تا ابد محکوم به ماندن در این رشته هستید.افراد بسیارزیادی بودند که به هر دلیلی از انتخاب رشته ی خود رضایت نداشته اند و سپس رشته ی خود را تغییر داده و در مسیر جدیدی که انتخاب کرده اند بسیار موفق شده اند.
انتخاب رشته ی اصولی و درست چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
یک انتخاب رشته ی درست میبایست موارد زیر را شامل شود:
- بر اساس واقعیات و نه خیال پردازی صورت بگیرد.
- خواست و تصمیم خود نوجوان باشد نه اطرافیان او
- تمام جوانب باید در نظر گرفته شود و صرفا با تکیه بریک جنبه مثلا استعداد نباید صورت گیرد.
- بهتر است قبل از انتخاب رشته،اطلاعات کافی راجع به رشته جمع آوری شود و با متخصصان راجع به آن ها مشورت کنیم.
در انتخاب رشته باید چه مواردی را در نظر بگیریم؟
1.علاقه
2.استعداد
3.ویژگی های خانوادگی و محیطی
4.بازار کار
علاقه
در یک تعریف ساده علاقه،تمایل شما برای انتخاب کردن یک مورد بین چندین مورد است.شما برای انجام کاری میل ذاتی دارید و نیازمند محرک بیرونی نیستید.ازانجام آن کار نیز لذت می برید.درمبحث علاقه در انتخاب رشته نیز شما باید عنوان های درسی رشته های پیشنهادی را بررسی کنید و علاقه ی خود را پیدا کنید.
استعداد
خیلی از نوجوانان در پیدا کردن استعداد خود سردرگم هستند و بیان می کنند که نمی دانند در چه کاری استعداد دارند و به نوعی همه ی کارها را در یک سطح انجام می دهند.ابزارهای کمک کننده ای مثل آزمون های شخصیت،آزمون های هوش،آزمون های استعداد سنجی و … وجود دارند که به فرد کمک می کند تا استعداد خود را پیدا کند.آزمون های هوش و استعداد مجموعه آزمون هایی هستند که در سنجش هوش افراد کمک می کنند.این آزمون ها انواع مختلفی دارند و مراکزمرتبط در این زمینه آن ها را برای شما اجرا می کنند.هم چنین آزمون های شخصیت نیز در شناخت ویژگی های شخصیتی تان به شما کمک می کنند.شما با بررسی ویژگی های شخصیتی متناسب هر رشته و مقایسه ی آن با ویژگی های شخصیتی خودتان به این نتیجه می رسید که آیا برای این رشته مناسب هستید یا خیر.
ویژگی های خانوادگی و محیطی
یکی از عوامل تاثیرگذار بر انتخاب رشته ی نوجوانان والدین آن ها هستند.برخی والدین به دنبال جبران کردن ناکامی های خود از طریق فرزندانشان هستند.آن ها بدون درنظرگرفتن خواست واقعی نوجوانشان و علاقه ی او،رشته ای را به او تحمیل می کنند که او کوچترین علاقه یا استعدادی در آن ندارد.
هم چنین راجع به برخی رشته ها برچسب های غلط و منفی وجود دارد که باعث می شود والدین انتخاب آن ها را برای فرزندان خود ممنوع اعلام کنند و اجازه ی انتخاب آن ها را به نوجوانان ندهند.خیلی مهم است که والدین متوجه این نکته باشند که در نهایت فرزند آن ها است که باید در آن رشته تحصیل کند پس خود او است که براساس معیارهای منطقی و به دور از هیجان باید دست به انتخاب بزند.هم چنین هیچ رشته ای به خودی خود تعیین کننده ی میزان موفقیت یک فرد نیست بلکه عوامل دیگری همچون میزان تلاش و پشتکار فرد میزان موفقیت در آن رشته را تعیین می کند. البته این بدان معنا نیست که نوجوانان نباید هیچ نظری از خانواده ی خود بخواهند.خانواده اولین مرجع مشورتی برای فرزندان است و با توجه به شناختی که والدین از فرزندان خود دارند کمک شایانی به آن ها می توانند بکنند و آن ها را از سردرگمی نجات بدهند. نوجوانان بهتر است تمامی دلایل و نظریات والدین خود را بشنوند و بر اساس منطق نظرات آن ها را بپذیرند یا رد کنند.
بازار کار
بازار کار یکی از عوامل بسیار مهم بر انتخاب رشته است.نوجوانان ابتدا باید بسنجند که تا چه حد می خواهند از رشته ای که برای تحصیل انتخاب می کنند به درآمد و پیدا کردن شغل برسند.یکی از واقعیاتی که وجود دارد این است که امکان پیدا کردن شغل در همه ی رشته ها در جامعه ی ما به یک میزان و نسبت وجود ندارد و در هردوره ای جامعه به برخی رشته ها احساس نیاز بیشتری پیدا می کندو طبیعتا این رشته ها از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند.نوجوانان باید بررسی کنند که تا چه حد این مسئله برایشان مهم است و هم چنین تا چه حدتوان ادامه ی تحصیل و رقابت با دیگر افراد را در رشته های پرطرفدار دارند.
پشتکار و تلاش
یکی عامل تاثیرگذاردیگر که بالاتر ذکر نشد،تلاش و پشتکار خود فرد است.هیچ کدام از فاکتورهایی که بالا به عنوان فاکتورهای مهم توضیح داده شدند به تنهایی نمی توانند باعث موفقیت در افراد شوند.افراد بسیاری بوده اند که با علاقه و استعداد رشته هایی با بازار کار خوب را هم انتخاب کرده اند ولی در نهایت موفق نشده اند.افرادی هم بوده اند که رشته هایی را با پیش بینی بازار کار نه چندان مناسب اتنخاب کرده اند ولی با پشتکار و تلاش به موفقیت در آن رشته رسیده اند.
کدام عامل مهم تر است؟
هیچ کدام از عوامل بالا را نمی توان به تنهایی عامل موفقیت دانست و فقط روی یکی از آن ها تکیه کرد.هیچ فرد با علاقه ای بدون استعداد و تلاش نمی تواند به صرف داشتن علاقه موفق شود.هیج فرد با استعدادی نیز بدون در نظر گرفتن واقعیات و با خیال پردازی نمی تواند به تصویر رویایی که در ذهن دارد برسد.مجموعه ی این عوامل تعیین کننده ی رشته ی مناسب فرد می باشند.البته باید در نظر داشت که هیچوقت نمی توان همه ی این عوامل به طور کامل با هم هماهنگ باشند و وجود داشته باشند.همیشه باید نسبتی از آن ها را نسبت به یکدیگر و شرایط موجود بررسی کرد و به نتیجه رسید.