فهرست مطالب
بودن در مکان های باز و شلوغ مثل سینما ، برای خیلی از افراد امری عادی محسوب می شود که از آن نمی ترسند و از فکر به آن دچار وحشت نمی شوند اما در این بین افراد دیگری هستند که برعکس این افراد ، می توانند حتی از فکر گیرافتادن در این مکان ها هم دچار وحشت و استرس شوند. درواقع آن ها دارای اختلالی به نام آگورافوبیا هستند.
تعریف
آگورافوبیا یا بازهراسی یا هراس از مکان های باز، از زیرمجموعه ی اختلال اضطراب است که به ترس و هراس از حضور در مکان هایی باز و شلوغ مثل سینما، مراکز خرید، پایانه های حمل و نقل عمومی و فرودگاه و پل و … که امکان فوری و آسان از آن ها وجود ندارد ، گفته می شود که اغلب به علت بازبودن یا ازدحام زیاد محیط است.این نوع ترس ، معمولا با افکار اضطرابی درباره ی غش کردن یا از دست دادن کنترل در حضور جمع همراه است و عمدتا منجر به اجتناب از این محل ها می شود.
نشانه ها
ترس یا اضطراب محسوس در مورد دو یا تعداد بیشتری از پنج موقعیت زیر:
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ( مثل اتومبیل ها ، اتوبوس ها،قطارها،کشتی ها ، هواپیماها)
- بودن در مکان های باز( مثل پارکینگ های بی سقف، بازارها، پل ها)
- ایستادن در صف یا بودن در جمعیت
- تنها بیرون از خانه بودن
- بودن در مکان های بسته (مثل فروشگاه ها، تئاترها و سینماها)
اجتناب از بودن در این مکان ها به خاطر ترس از وقوع نشانه های شبه وحشتزدگی یا نشانه های ناتوان کننده یا خجالت آور دیگر(مثل ترس از زمین خوردن در سالخوردگان،ترس از بی اختیاری ادرار یا مدفوع)
این موقعیت ها همیشه ترس یا اضطراب را تحریک می کنند.
سرگیجه
غش
ترس از مردن
استفراغ کردن
نشانه های روده ی ملتهب
در کودکان شامل احساس گم گشتگی و گم شدن می شود.
ترس و اضطراب شدید( البته این نکته وجود دارد که مقدار ترسی که تجربه می شود بسته به نزدیکی موقعیت ترسناک تفادت دارد و ممکن است هنگام پیش بینی یا وجود واقعی موقعیت آگورافوبیک ، روی دهد).
دلسردی و نشانه های افسردگی
سومصرف الکل
داروهای آرامبخش
شیوع
هرسال تقریبا 1/7 درصد نوجوانان و بزرگسالان، مبتلا به آگورافوبی تشخیص داده می شوند.زنان دوبرابر مردان احتمال دارد که دچار آگورافوبی شوند.آگورافوبی ممکن است در کودکی روی دهد، اما وقوع آن در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی به اوج می رسد.
شکل گیری و روند
در دو سوم تمام موارد آگورافوبی ، شروع اولیه ی قبل از 35 سالگی است.خطر بروز قابل ملاحظه ای در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی وجود دارد.متوسط سن به هنگام شروع برای آگورافوبی 17 سالگی است ، هرچند که سن به هنگام شروع بدون حملات وحشتزدگی یا اختلال وحشتزدگی قبلی، 25 تا 29 سالگی است.روند اگورافوبی معمولا مداوم و مزمن است و بهبود کامل آن نادر است.نوع موقعیت های آگورافوبیک که ترس، اضطراب یا اجتناب را راه می اندازند، به علاوه ی نوع شناخت ها، ممکن است تغییر کنند.برای مثال ، در کودکان ، تنها خارج از خانه بودن موقعیتی است که بیش از همه ترسناک است، درحالی که در افراد مسن تر،بودن در فروشگاه ها، ایستادن در صف و بودن در مکان های باز از همه بیشتر ترسناک هستند.
عوامل تاثیرگذار
خلق و خویی
آمادگی روان رنجور یعنی حالت عاطفی منفی و حساسیت اضطرابی ارتباط نزدیکی با آگورافوبی دارند.
محیطی
رویدادهای ناگوار در کودکی مثل جدایی یا مرگ والد و وقایع استرس زای دیگر، مانند مورد حمله قرار گرفتن و کتک خوردن ، با شروع آگورافوبی ارتباط دارند.از این گذشته ، افراد مبتلا به آگورافوبی جو خانواده را به صورتی که با صمیمیت کم و محافظت بیش از حد مشخص می شود، توصیف می کنند.
ژنتیکی و فیزیولوژیکی
توارث پذیری برای آگورافوبی 61 درصد است.از بین فوبی های مختلف ، آگورافوبی نیرومندترین و مشخص ترین ارتباط را با عامل ژنتیکی دارد .
پیامدهای کارکردی آگورافوبی
آگورافوبی با اختلال قابل ملاحظه ای در ناتوانی، از نظر علمکرد نقش، بازدهی شغلی و ورزهای کار ازافتادگی ارتباط دارد.بیش از یک سوم افراد مبتلا به آگورافوبی کلا خانه نشین هستند و قادر به کارکردن نیستند.
همزمانی اختلال آگورافوبی با اختلال های دیگر
اکثر افراد مبتلا به آگورافوبی ، اختلالات روانی دیگری نیز دارند.رایج ترین تشخیص های دیگر، اختلالات اضطرابی دیگر(مثل فوبی های خاص ، اختلال وحشت زدگی ، اختلال اضطراب اجتماعی)، اختلالات افسردگی(اختلال افسردگی اساسی)، PTSD و اختلال مصرف الکل هستند.اختلالات افسردگی و اختلالات مصرف مواد معمولا به عنوان پیامد آگورافوبی روی می دهند.
درمان اختلال آگورافوبی
دارو درمانی
روان درمانی حمایتی
روان درمانی بینش مدار
رفتار درمانی
شناخت درمانی
درمان مجازی