فهرست مطالب
در ادامه مشکلات ابتدایی کودکان این مقاله را بخوانید
یک گام جلوتر بروید.
در مورد نوپائی که کلماتی را خوب می فهمند و آنها را به کار نیز می گیرند می توانید با استفاده از کلمات، رفتارهای مناسب را تقویت کنید و گریه های غیر لازم را در آنها به حداقل برسانید.
- هنگامیکه کودک زبان شما را به خوبی می فهمد، وقتی که گریه نمی کند به گونه ای مهربانانه به او توجه کنید. اگر نوازش های خود را برای موقعی که کودک خوشحال نیست، نگاه دارید، بزودی کودک احساس نیاز بیشتری به گریه و شکایت خواهد کرد.
- حتما به محض آنکه گریه را متوقف کرد و مطابق میل شما رفتار کرد، به او توجه مثبت نشان دهید.
- هنگامی که برای جلب توجه گریه می کند، روش هایی همانند نادیده گرفتن سنجیده بکار ببرید.قاطع باشید و حرف خود را به گونه ای بگویید که کودک احساس کند واقعا جدی می گویید.
- اگر کودک، به نحوی غیر معمول و دور از انتظار شما، به طور مداوم گریه می کند، دقیقا او را معاینه بکنید، زیرا ممکن است ناراحت یا حتی بیمار باشد.اگر گریه کودک مداوم بود، توصیه می کنیم که با پزشک متخصص اطفال، مشورت کنید.
مشکلات از گهواره بیرون خزیدن
احتمالا، نخستین باری که کودکتان از گهواره بیرون آمده است، حتی اگر به خود آسیب نزده، شما بیاندازه نگران شدهاید. مواردی از این دست را بعضی از کودکان انجام میدهند، درحالی که کودکان دیگر حتی به نظر نمیرسد که به فکرشان رسیده باشد. پسر بچه کوچکی را میشناختیم که میتوانست از دیواره گهوارهاش بالا رود و بیرون بیاید، درحالی که خواهرش حتی در سن چهار سالگی بدون اجازه از تختخواب بزرگش بیرون نمیآمد.
اگر نوزاد یا کودک نوپای شما از گهوارهاش فرار میکند، باید در صورت امکان، از آن جلوگیری کنید و در غیر اینصورت، شرایطی را فراهم کنید که به کودک، آسیبی نرسد.
روشهای جلوگیری
روشهایی که در زیر برایتان بازگو می کنم، برای جلوگیری از فرار کودکان هجده ماهه یا کوچکتر، از گهواره است.
- تشک را پایین بیاورید. اگر تشک گهواره تنظیم شدنی است، پیش از آنکه کودک به فرار از گهواره علاقه مند شود، تشک را پائین بیاورید.
- گهواره را زیباتر کنید، گهواره را به مکانی تبدیل کنید که کودک بتواند از آن لذت ببرد. از رو تشکیهای رنگین و اسباب بازیهای که کودکان از تماشای آنها لذت میبرند استفاده کنید.
- از نگه داشتن در گهواره به عنوان تنبیه استفاده نکنید و هنگامی که کودک بیدار است، او را بیعلت در آن نگه ندارید. کودک باید دریابد که ماندن در گهواره صرفا به معنای خوابیدن است.
- پلههای کودک را از او بگیرید. زمانی که کودک آنقدر بزرگ شده است که سرش در میان میلههای گهواره گیر نمیکند، کنارههای گهواره را بردارید. همچنین حیوانات پشمی بزرگ و اسباب بازیها را که کودک میتواند، زیر پایش بگذارد و به عنوان وسیله فرار استفاده کند، از گهواره بیرون بیاورید.
- به کودک نه! بگویید. نخستین باری که کودک میکوشد از دیواره گهواره بالا برود، با صدای قاطعی به او بگویید که این کار او پذیرفتنی نیست. به او بگویید. “نه!” سپس، او را به داخل گهواره برگردانید و به او بگویید، باید آنجا بماند. نوزادان در حدود هشت ماهگی فهم گفتار و کلمات را آغاز میکنند و پیش از آن نیز لحن صدا را میفهمند.
چگونه صعودکننده را شکست دهیم!
اگر کودک شما بالا رفتن از گهواره را آغاز کرده است و شما نمیتوانید او را از این کار باز دارید، پیشنهادهای زیر شما را یاری خواهد کرد.
- اتاق را امن کنید، بالا رفتن نوزاد از گهواره، وقتی شما در کنارش نیستید، میتواند خطرناک باشد. بکوشید با گذاشتن متکا و تشک در اطراف گهواره، زمین پیرامونش را نرم کنید و یا مانند یکی از خانوادههایی که ما میشناسیم، تشک گهواره را روی زمین بگذارید و اتاق را تبدیل به گهواره کنید! خانواده دیگری به دلیل اینکه کودکشان عادت داشت از میز بالا برود و آن را روی خودش بیاندازد میز را به دیوار پیچ کردند.
- گهواره را با تختخواب عوض کنید. اگر چه ما معتقدیم که نوزادان نباید در تختخواب بخوابند، ولی در این مورد شما چارهای ندارید، زیرا امنیت، در درجه اول اهمیت قرار دارد. هنگامی که محل خواب کودک را از گهواره به تختخواب تغییر میدهید، آن را به صورت رویداد بزرگی وانمود کنید. کودک را به شدت تحسین کنید و بر اینکه رشد بیشتری یافته است، تأکید کنید. به طور دقیق، قوانین خوابیدن در رختخواب را تعیین کنید و در چند روز اول -تا تثبیت رفتار جدیدش- او را زیر نظر بگیرید.
- از تقویت مثبت استفاده کنید. هر بار وارد اتاق شدید و دیدید که کودک بیدار است و هنوز در گهوارهاش است، در تمجید از کار خوبش به شدت اغراق کنید.
- کودک را زندانی نکنید. ما هیچ گونه زندانی کردن کودک را، مانند تور بالای گهواره که جلوی بالا رفتن او را از گهواره میگیرد، پیشنهاد نمیکنیم. این کار میتواند از نظر جسمی و روانی به کودک صدمه بزند.
دست زدن، به دهان بردن، کنجکاوی کردن
کنجکاوی کار نوزادان است. در ابتدایی ترین ماههای زندگی، نوزادان از راه دیدن و شنیدن یاد می گیرند. یک نوزاد سه ماهه، زمان زیادی را صرف بررسی اشیاء پیرامونش می کند. رنگ های آبی و قرمز را بیشتر دوست دارد و به خصوص به صورت ها و چشم های حیوانات علاقه نشان می دهد. هنگامی که دست هایش را کشف می کند انها را وارسی می کند، به تدریج کنترل آنها را یاد می گیرد، و با بکارگیری آنها اشیا را از نزدیک بررسی می کند. او دوست دارد که اشیا را با دست ها، پاها و دهانش لمس کند.
کودک بطور متوسط پنج تا هفت ماهه می تواند سرش را بچرخاند، بدنش را به جلو و عقب ببرد و با استفاده از توانایی جدیدش در نشستن، دنیا را از دریچه تازه ای نگاه کند.
رشد بینایی اش به او اجازه می دهد که اشیا دورتر از چند متر را نیز ببیند و به طور کلی دست ها و چشم هایش به قدری با یکدیگر هماهنگ شده اند که می تواند اشیاء کوچک نزدیکش را بردارد.
با گذشت چند ماه، علاقه شدیدش به محیط اطراف نه تنها با افزایش مهارت دستانش، بلکه با حرکت به این سو و آن سو نیز برانگیخته می شود. اکنون، نوزاد “نوپا” شده است.
در این مرحله، شما به عنوان والدین کودک، یکی از سخت ترین و در عین حال، لذت بخش ترین دوران های زندگی را آغاز کرده اید. این انسان کوچک باید در برابر آسیب های محیط، محافظت شود و محیط نیز باید در برابر این انسان کوچک، محافظت گردد. در ضمن آنکه وظیفه دارید کودک را سالم و سلامت نگه دارید، باید همچنین بکوشید تا کنجکاوی او را برانگیزید و تشویق کنید؛ زیرا ماه های آغازین، نقش حیاتی در رشد فکری کودک دارند.
محیط را امن کنید
از آنجایی که کا نوزاد، یاد گرفتن و کشف کردن است، باید مکان امنی را برای او فراهم کنید.
- از نظر ایمنی بازرسی کنید. مکان هایی را که کودک در آن به گردش خواهد پرداخت وارسی کنید و اشیاء خطرناک را از آنجا خارج کنید. اشیا نامطمئن را از دسترس او دور نگه دارید {گزارش شده است که ۸۰٪ مسمومیت های اتفاقی( منظور این است که به منظور خودکشی خورده نشده اند در مورد کودکان ده تا سی ماهه اتفاق می افتند) .فهرستی از شماره تلفن های ضروری آماده کنید. این فهرست، باید در بردارنده ی شماره تلفن پزشک کودکتان، مرکز کنترل سموم، بیمارستان، پلیس، آتش نشانی و… باشد. همچنین بهتر است احیای قلبی – ریوی را نیز یاد بگیرید.
- به موقعیت ها و مکانهای زیر، توجه ویژه ای داشته باشید؛ زیرا باعث بروز حوادث هستند. آنها را هیچگاه تا زمانی که به دقت وارسی نکرده اید، مطمئن نپندارید:
پریزهای برق، سیم های بدون پوشش، قفسه های خانه، کابینت آشپزخانه، کمد داروها، توالت ها، پله ها، درهای بیرونی، اجاق ها و مکان هایی که در آن آتش برافروخته می شود، لبه های تیز مبل، اشیاء کوچک، اشیاء یا مبلمانی که محکم نیستند و اگر کشیده شوند، روی کودک می افتند، لوازم الکتریکی، کمدها و درهایی که خود به خود قفل می شوند، شیرهای آب و گیاهان. تمام این موارد را چه داخل ساختمان و چه خارج ساختمان باشد، وارسی کنید.
– به کودک خود یاد بدهید که چه چیزی خطرناک است و چه چیزی نیست. حتی پیش از اینکه نوزادی بتواند کلمات را در یابد، می توانید از آنها، برای توجه دادن به خطر استفاده کنید. برای نمونه، اگر به سوی اجاق می رود، او را عقب بکشید با لحن محکمی بگویید: نرو، داغه! اگر او در حال بازی با پریز برق است، او را عقب بکشید و با لحنی جدی به او بگویید: نکن، برق تو رو میگیره! با آنکه او کلمات را نمی فهمد، ولی لحن صدای شما نشان میدهد که او در حال انجام کاری است که شما دوست ندارید.
جایگزین کنید.
کودک به محیطی برانگیزاننده، جالب و امن نیازمند است. در هر مرحله از رشد که کودکتان در آن قرار دارد، با او به طور طبیعی سخن بگویید (یعنی با لحن عادی روزمره تان صحبت کنید) و اشیاء و فعالیتهای اطراف کودک را نامگذاری کنید. در این دو مرحله رشد دانستن این نکات به شما کمک می کند.
نوزادان: بی تردید، از آغاز به محرک های دیداری و شنیداری و پس از آن، به تدریج به اشیایی که در دست می گیرند، پاسخ خواهند داد. از آنجا که نوزاد همواره ثابت می ماند،بنابراین وظیفه شماست که دنیا را برای او در دسترس بیاورید. کودک باید بتواند فکرش را روی آنها متمرکز کند. اشیاء معمولی خانه، مانند فنجان، توپهای پلاستیکی و یا حلقه های لاستیکی، برای این کار مناسب هستند.
نوپایان: هنگامی که نوزاد، خزیدن را آغاز می کند، هر شیئی، به صورت هدف برای کودک در می آید؛ برای او تمام دنیا، زمین بازی است. به یاد داشته باشید که فعالیت های کودک را زیر نظر بگیرید و آغازگر آن ها باشید.
- فضایی ایجاد کنید که کودک بداند متعلق به اوست، مانند قفسه، اتاق و کشو مکان هایی هستند که خارج از محدوده تعیین شده قرار دارند، قانونی بگذارید که کودک فقط با همراهی یک فرد بزرگسال به آنجا وارد شود. برای مثال، کودک خردسالی که سالی نام دارد، می تواند همیشه همراه مادرش به دفتر کار مادرش وارد شود. از آنجا که اغلب به آنجا می روند، کل محدوده برای کودک ممنوعه نیست و بنابراین، محیط به طور غیر معمول برای این کوچولوی کنجکاو، جاذبه نخواهد داشت. در آنجا همیشه، یک کشو پر از کاغذ باطله برای پاره کردن و یک توپ برای بازی کردن وجود دارد.
- اسباب بازی ها را عوض کنید. هیچگاه در یک زمان، سر کودکتان را با اشیا تحریک کننده متعدد، شلوغ نکنید. (هر روز در جای مخصوص کودک که در بالا اشاره شد)، چند شئی جدید بگذارید و آنها را به طور مرتب عوض کنید. او را تماشا کنید تا ببینید کدام یک از کارها را بیشتر دوست دارد انجام دهد. به او راه حل های دیگری ارائه دهید تا مهارت های در حال رشدش را تمرین کند.
- مهارت را با کودک تطبیق دهید. هنگامی که کودک مهارت های جدیدی می آزماید، روش مطمئنی را به او نشان بدهید تا آنها را تمرین کند. برای نمونه، می توانید با گرفتن دست های کودک و بالا و پایین بردن او از پله ها با کمک به بالا رفتن از مبل یا وسیله دیگر، او را راهنمایی کنید. بگذارید، به طور دقیق بداند که از کجا می تواند بالا برود و از کجا نمی تواند.
- کودکان نوپا، دوست دارند که اشیا کوچک را از روی زمین بردارند و در داخل ظروف بگذارند. می توانند، قایم باشک و یا بازی هایی دیگری انجام دهند. دوست دارند کتاب بخوانند، یعنی به شکل های کتاب نگاه کنند و صفحات ضخیم کتاب را ورق بزنند. دوست دارند، عکس اشیاء و حیوانات آشنا را نگاه کنند و هنگامی که اسم آنها را به او می گویید به آنها دست بزنند. از قوام، اندازه و شکل اشیا لذت می برند. آنها واقعا کنجکاو هستند.
کودک یک ساله یا بزرگتر: دراین سن، کودکان به ویژه به اسباب بازی ها و اشیاء دیگری که متحرک اند، علاقه مند می شوند. چرخ، توپ، جعبه های متحرک و ورق زدن را دوست دارند. از در آوردن چوب پنبه، خالی کردن ظرفی در ظرف دیگر، روی هم گذاشتن و ساختن و البته، لگد زدن و خراب کردن هر چه شما و او ساخته اید، لذت می برد. به سوار کردن اسباب بازی ها روی یکدیگر و چکش زدن، هل دادن و کشیدن و راه بردن ماشین های اسباب بازی، علاقه دارد. دوست دارد کتاب هایی را که برایش می خوانید، تجربه کند. وظیفه شماست که یاری رسان او باشید و تشویقش کنید.
بیندیشید
کودک نوپا دوست دارد کنجکاوی کند و به هر شیئی دست یافتنی دست بزند؛ ولی شما نمیخواهید که کنجکاویاش به صورت یک مشکل دائمی در بیاید. گاهی کنجکاویاش گیج کننده است. به طوری که سادهترین شیء او را به هیجان میآورد؛ ولی اسباب بازیهایی که متخصصان ساختهاند، توجه او را جلب نمیکنند. بسیاری از اوقات، والدین اسباب بازیهایی خریداری میکنند که کودکان هنوز برای آنها آمادگی ندارند. اگر شما چنین کاری کردهاید، آنها را از دسترس کودک خود خارج کنید و هنگامی که با علاقه بیشتری به سوی آنها میرود، در اختیارش قرار دهید. اگر کودک خردسال شما، دوست دارد با اشیایی بازی کند که شما نمیخواهید (مثلا لوازم آرایش)، باید قوانینی را به اجرا در آورید.
- روشن سخن بگویید. قاطعانه، به وضوح و به گونهای آرام به کودک بفهمانید که با چه چیزی باید بازی کند و با چه چیزی نمیتواند. حتی اگر خیلی اصرار کرد، قوانین را تغییر ندهید.
- هیچ گاه کاری را که فردا ناچار به متوقف کردن آن خواهید شد، آغاز نکنید. همه ما این کار را میکنیم و برای آنکه خودمان را در حال حاضر، از شر کودک خلاص کنیم به او اجازه میدهیم که با چیزی بازی کند. ممکن است، ما گرفتار و خسته یا بیحوصله باشیم؛ ولی به یاد داشته باشید که فردا نیز او به سراغ همان اسباببازی خواهد رفت و منصفانه نیست که بد اخلاقی کنیم. بکوشید ثابت قدم باشید. از همان آغاز با او قاطعانه رفتار کنید تا بدین ترتیب، زمینه و مشکلی در آینده برای او ایجاد نشود.
- توجه او را به سوی دیگری جلب کنید. هنگامی که کودک برای بازی بسوی، شیئی نامناسبی می رود، قاطعانه، نه! بگویید و در همان زمان، شیئی دیگری را به عنوان جایگزین به او بدهید. بیشتر کودکان، تنها در پی اشیائی هستند که به آن نگاه کنند یا آن را لمس کنند و اگر شما شیء دیگری را به او بدهید، میتوانید با صلح و صفا او را به سوی دیگری جلب کنید.