چرا همه ساله افراد زیادی در دنیا به جراحی زیبایی دست میزنند؟ دلایل روانی که میتواند منجر به جراحی زیبایی شود چیست؟ جراحی زیبایی از چه زمانی مرسوم شد؟ آیا آمار جراحیهای زیبایی در ایران خیلی زیاد است؟ بین جراحی زیبایی و خو زشت انگاری چه رابطهای وجود دارد؟
در این مقاله سعی داریم به صورت خلاصه به این دست سوالات بپردازیم. همراه ما باشید.
امروزه عمل های زیبایی در همه جای دنیا تقریبا به یک چالش تبدیل شده است که افراد زیادی را به خود مشغول کرده است. بیش از همه روانشناسان و روانپزشکان به بررسی این موضوع علاقمند هستند، چراکه به نظر میرسد دلایل روانی متعددی میتواند به روی آوردن افراد به این نوع جراحیها منجر شود.
سابقه جراحیهای زیبایی به دوران پس از جنگ جهانی برمیگردد. در واقع سربازانی که قسمتی از صورت آن ها آسیب دیده بود، توسط پزشکان مورد جراحی قرار میگرفتند. اما امروزه، عمل های زیبایی نه فقط شامل افراد آسیب دیده است، بلکه تعداد زیادی از انسان ها هم ساله صورت و بدن خود را به تیغ جراحان می سپارند تا چهره طبیعی آن ها زیباتر شود.
آمار جراحیهای زیبایی در ایران
تعداد جراحیهای زیبایی در ایران که به صورت رسمی ثبت می شود ایران را در جایگاه 20 ام جهانی قرار داده است. البته اگر نسبت تعداد به جمعیت را در نظر بگیریم، رتبه ایران از این هم پایینتر می آید. همچنین در ایران هم مانند دیگر نقاط جهان، تعداد جراحیهای زیبایی در زنان به مراتب بیشتر از مردان است.
دلایل روانی روی آوردن به جراحیهای زیبایی
خودپنداره منفی
فرد در طول زندگی، تصویری از خود در ذهن خود میسازد که خودپنداره نامیده میشود. این تصویر تحت تاثیر محیط و رابطه فرد با دیگر افراد به وجود میآید. معمولا افرادی که تصور منفی از چهره خود دارند، برای جبران این تصورات دست به جراحی های زیبایی میزنند.
بنابر برخی پژوهشها ، افرادی که در کودکی تصویر بدی از اندام و چهره خود داشتهاند، احتمال بیشتری دارد که در بزرگسالی به جراحی های زیبایی روی بیاورند.
اعتماد به نفس و عزت نفس پایین
کمبود عزت نفس و اعتماد به نفس در مواجهه با دیگران و عدم احساس ارزشمندی درونی، فرد را به سمت جبران میکشاند. از راحتترین و در دسترس ترین کارها پرداختن به ظاهر است. از گرفتن کتاب های قطور در دست تا جراحی های زیبایی، میتوانند افراد را در فریب خود و افزایش ظاهری اعتماد به نفس یاری دهند. چون فرد واقعا احساس ارزشمندی نمیکند، انجام تغییرات ظاهری و نمایشگری را مدام افزایش میدهد.
مدگرایی
تبلیغات و مدگرایی، سعی در دستبرد به انگیزش درونی افراد برای انجام این جراحیها دارند. مثلا شما را تشویق میکنند برای شبیه شدن به فلان چهره مشهور باید فلان کار را انجام دهید. صنعت مد در ذهن شما استانداردی از زیبایی میسازد: فردی لاغر با بینی کوچک، اندام برجسته و … تبلیغات سعی دارند اینطور جا بیندازند که باقی افراد خارج از این استاندردها زیبا نیستند. به همین دلیل برای زیبا شدن، باید دست به جراحیهای زیبایی بزنید.
جراحی زیبایی و اختلال بدریختانگاری
رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی ایران میگوید: «بر اساس یک پژوهش انجام شده در کشور، مشخص شده بیش از 20 درصد مراجعان برای اعمال جراحی زیبایی بینی، دچار اختلال «بدریختانگاری» هستند». اما اختلال بدریختانگاری چیست؟
به طور خلاصه، بدریختانگاری نوعی تمرکز ذهنی بیش از اندازه بر یک نقص کوچک و یا حتی خیالی در بدن است. فرد دارای این اختلال احساس میکند نقصی بسیار مهم در چهره یا بدن خود دارد و مدام در حال وارسی خود در آینه است و اشتغال ذهنی بالایی به زیبایی خود دارد. همانطور که گفته شد، این نقصها یا خیالی هستند و یا در صورت وجود، بسیار جزئی و بیاهمیتاند به طوری که فرد به صورت افراطی از آن رنج میبرد.
شایع ترین نگرانیهای این افراد عبارت است از نگرانی در مورد سایز بدن، بد شکلی بدن، قد، سینه ها، مو، عضلات و آلت تناسلی. این اختلال در بسیاری از افراد مبتلا باعث استرس شده و میتواند به حدی شدید شود که در عملکرد افراد در محل کار، مدرسه و یا به صورت کلی در روابط اجتماعی فرد اختلال ایجاد کند. این افراد نگران هستند که چهره آنها باعث شود مورد تحقیر قرار بگیرند و یا در مراحل مختلف زندگی به دلیل یک نقص در زیبایی شکست بخورند.
یک نکته
ممکن است افراد زیادی یک نقص واقعا مهم در زیبایی خود داشته باشند و یا از نظر مالی توانایی مناسبی برای انجام یک جراحی کمخطر داشته باشند. در این موارد لزوما پای یک اختلال و یا مشکل روانی مطرح نیست. در روانشناسی افرادی موضوع بحث هستند که نقص بسیار جزیی دارند و دست به جراحیهای متعدد میزنند.ش