فهرست مطالب
مهاجرت یکی از بزرگترین اتفاقات زندگی محسوب میشود که میتواند تحولات عظیمی در همهی ابعاد جنبههای زندگی فرد به وجود بیاورد، بنابراین احساس ترس و اضطراب پیش از این اتفاق بزرگ کاملاً طبیعی و قابل انتظار خواهد بود. از این رو، یکی از مهمترین بخشهای فرایند مهاجرت به وجود آوردن شرایط مناسب روحی و کنترل اضطراب قبل از مهاجرت است. این بخش یعنی استرس قبل از مهاجرت به قدری حائز اهمیت است که اگر به درستی انجام نشود ممکن است فرد یا به طور کلی از مهاجرت منصرف شود و یا پس از مهاجرت دچار پشیمانی، افسردگی و سایر آسیبهای روانی گردد. در این مقاله به عوامل روانی که به روانشناسی مهاجرت نیاز دارند پرداختهایم.
فرد قبل از مهاجرت با انجام یک آمادهسازی روحی یا به اصطلاح تهیهی یک جعبه ابزار روانی و رعایت چند اصل مهم میتواند از فشارها و اضطرابهای خود بکاهد و فرایند مهاجرت را با آرامش به انجام برساند. در ادامه به چند راهکار کاربردی در این زمینه میپردازیم.
یافتن دلیل استرس
در ابتدا باید دلیل اضطراب و استرس شما مشخص بشود تا بتوان برای آن راهحل پیدا کرد. بعضی از علل اضطراب قبل مهاجرت عبارتند از:
۱. قرار گرفتن در کشوری با محیط جدید و یک فرهنگ متفاوت:
شما باید در مورد آداب و رسوم و فرهنگ کشور مقصد تحقیق و مطالعه کنید و اطلاعات لازم را به دست بیاورید. این اطلاعات باید بسیار دقیق و جامع باشد و همهی جوانب کشور مقصد مانند آبوهوا، فرهنگ، زبان رایج، منابع انسانی و … را شامل بشود.۲. جدایی از اقوام و دوستان:
همواره به یاد داشته باشید که میتوانید پس از مهاجرت با دوستان و خانوادهتان با استفاده از راههای مختلف مثل تماسهای تلفنی و ویدئویی، ارتباط برقرار کنید. همچنین، شما باید در کشور مقصد دوستانی را قبل از مهاجرت شناسایی کنید و روابط خود را با آنها تا حد امکان تقویت کنید.۳. متفاوت بودن زبان در کشور مقصد:
یادگیری و تقویت زبان رایج کشور مقصد قبل از مهاجرت در سازگاری شما و کاهش استرستان بسیار موثر و کارآمد خواهد بود. همچنین، با تسلط بر زبان کشور مقصد، پیدا کردن دوست و برقراری شبکههای ارتباطی نیز برای شما بسیار راحتتر میشود.۴. پیدا کردن شغل و جایگاه اجتماعی مناسب در کشور مقصد:
اگر شما در کشور خودتان به جایگاه مناسب اجتماعی و اقتصادی رسیدهاید، مطمئن باشید که در کشور میزبان نیز با تکیه بر مهارتها و دانشهای فردی خود میتوانید بر این استرس غلبه پیدا کرده و از استانداردهای مناسب زندگی در کشور جدید برخوردار شوید. شما باید مدتها قبل از مهاجرت فرصتهای شغلی کشور مقصد را به خوبی بررسی کنید و حداقل در یک مهارت شغلی که در کشور مقصد مورد تقاضا است، تسلط لازم را پیدا کنید تا پس از مهاجرت نگرانی مالی نداشته باشید.مثبتاندیشی
با توجه به استرسزا بودن مراحل مهاجرت، ذهن به صورت خودکار افکار منفی را جذب میکند. شما باید ذهنتان را مدیریت کنید. به عنوان مثال:
- همواره امیدوار باشید.
- به تغییرات خوب و مثبتی که در زندگی شما پس از مهاجرت ایجاد خواهد شد، فکر کنید.
- این نکته را در نظر بگیرید که افکار منفی تنها ساخته ذهن شما هستند و هر آنچه که در ذهن شما است و به آن فکر میکنید لزوماً واقعیت ندارند. خیلی از مواقع پیش آمده که به بدترین حالت رویدادهای زندگی اندیشیدهایم و خودمان را ناراحت آنها کردهایم در حالیکه هیچ کدامشان روی ندادهاند.
- شما میتوانید یک فکر مثبت یا حتی یک خاطره مثبت آماده داشته باشید تا هنگامی که افکار منفی به ذهن شما هجوم میآورند و آزردهتان میکنند، توجه خود را به آن خاطرهی مطلوب معطوف نمایید.
- زمانی که افکار منفی از ذهن شما خارج نمیشوند و دست از سرتان برنمیدارند، آنها را روی کاغذ بنویسید. این کار باعث میشود که ذهنتان خالی شود و بهتر بتوانید این افکار را از ذهن خود خارج کرده و آنها را نادیده بگیرید و در نهایت بتوانید برای آن ها راهحل مناسب پیدا کنید. اگر این کار به تنهایی برای شما دشوار است میتوانید در رابطه با این مشکل از یک دوست و یا همکار قابل اعتماد کمک بگیرید.
ارتقای توانمندیهای فردی و ارتباطی
- یکی از کارهای ضروری برای افرادی که قصد مهاجرت دارند، تقویت توانایی حل مسئله است. یعنی باید بتوانید در برابر مشکلات و مسائلی که ممکن است در هر مرحلهای از فرایند مهاجرت پیش بیاید، بر اساس اهمیت و اولویتهای خودتان بهترین انتخاب ممکن را داشته باشید و همچنین بتوانید از انتخابهای غیرمنطقی و هیجانی پرهیز کنید. یادگیری این امر مهم را هرگز به بعد از مهاجرت موکول نکنید، زیرا ممکن است در این مسیر به صورت ناگهانی مشکلاتی به وجود بیاید که شما آمادگی مواجهه با آنها را نداشته باشید.
- تابآوری یکی دیگر از موارد ضروری است که باید افراد پیش از مهاجرت آن را در خود تقویت کنند. تابآوری در واقع نشاندهندهی ظرفیت ما در برابر استرسها و بحرانها است. افرادی که آرام، صبور و منطقی با بحرانها و چالشهای زندگی و علیالخصوص مهاجرت روبهرو شده و به خوبی از پس آنها بر میآیند، تابآوری بالایی دارند. این افراد پس از ورود به کشور مقصد به دنبال دوستان جدید و افزایش زنجیرهی ارتباطی خود هستند. همچنین، با دید مثبتی که به خود و محیط دارند میتوانند در هر شرایطی با تکیه بر تواناییهای بالقوهی خود از پس مشکلات بربیایند؛ در واقع، بهتر است بگوییم این افراد مسائل مهاجرت را اصلا مشکل تلقی نمیکنند و آنها را به عنوان چالشهای این مسیر جدید میبینند.
- شما قبل از مهاجرت باید سطح تحمل عاطفی خود را بسنجید و آن را بالا ببرید. مهاجرت حتی اگر همراه خانواده هم باشد که در اغلب موارد چنین نیست، مستلزم ترک دوستان، آشنایان، اقوام، خاطرهها و بسیاری از تعلقات عاطفی دیگر است. برای سنجش سطح عاطفی و احساسی باید از خودتان سوال کنید که تا چه حد به دوستانتان وابسته هستید؟ هر چند روز یک بار آنها را حضوری میبینید؟ چقدر به خاطرههایتان فکر میکنید و یا تا چه حد مکانهای خاطرهانگیز میتوانند شما را به فکر فرو ببرند و احساساتتان را فعال کنند؟
- مورد تبعیض واقع شدن برای هیچکس خوشایند نخواهد بود اما بعضی از افراد از انعطافپذیری مناسبی برخوردار بوده و میتوانند مسئلهی مهم شهروند درجه دو شدن را برای خود تا حدی حلوفصل کنند. اگر از تبعیضهای گاه و بیگاه در کشور خودتان بسیار رنجیده میشوید، با احتساب اینکه احتمالا در کشور میزبان بیشتر مورد تبعیض قرار خواهید گرفت، قطعاً یکی از کارهایی که باید قبل از مهاجرت انجام بدهید فکر کردن به این مسئله و حل کردن آن برای خودتان است؛ این کار تا حد زیادی میتواند اضطراب و استرس شما را کاهش بدهد.
مشخص کردن هدف مهاجرت به صورت جزئی و دقیق
از دیگر راهکارهایی که برای تعدیل استرس قبل از مهاجرت وجود دارد، تمرکز کردن روی اهداف شما از مهاجرت است. برای همه این امر بدیهی است که برای تحقق هر هدفی باید سختیها و چالشهای مسیر آن را پذیرفت. شما میتوانید با تمرکز بر اهدافتان و تصور کردن آنها، دلگرم شوید و تحمل و کنترل استرسها و اضطرابهای پیش از مهاجرت برایتان راحتتر میشود. در نتیجه، تمام افکار خود را به اهدافتان متمرکز کنید. میتوانید برای این کار اهدافتان را با جزئیات روی کاغذ بنویسید، با دیگران در موردشان صحبت کنید و … .
آماده بودن
مهاجرت یک فرایند و پروسهی دقیق است که همهی مراحل آن باید با دقت و بهطور کامل طی شوند. یک نقص کوچک در هر مرحله میتواند کل فرایند مهاجرت را دچار مشکل کند. به همین دلیل شما باید قبل از انجام هر مرحله، آمادگی لازم را داشته باشید. به عنوان مثال، مدارک مورد نیاز در هر مرحله را آماده کنید، تاریخهای مهم را به خاطر داشته و آنها را یادداشت کنید، مثل تاریخهای مراجعه به سفارت و تاریخهای مربوط به فرستادن مدارک و … . انتخاب یک مشاور یا وکیل مهاجرتی مناسب که بتواند راهنماییهای لازم را به شما بکند و همهی موارد ضروری را به اطلاعتان برساند، تا حد بسیار زیادی میتواند اضطراب شما را تعدیل کند.
توصیههای پایانی چند روز قبل از مهاجرت:
- حتما از غذاهای آرامشبخش استفاده کنید و تا حد امکان از مصرف انرژیزاها، کافئین و قندهای مصنوعی خودداری کنید.
- ساعات خواب خود را تنظیم کرده و از کمخوابی بپرهیزید.
- حر های مثبت بزنید و حتی از شنیدن حرفهای منفی و ناامیدکننده جلوگیری کنید.
- ورزشهای سبک مثل پیادهروی و یوگا در کاهش استرس شما بسیار موثر خواهند بود.